เขื่อนจีนกับ 12 ปี แห่งการขโมยน้ำโขง: อาการหน้าไหว้หลังหลอก (两面三刀) ของคนเห็นแก่ตัว (自私自利) ของจีนต่อรัฐบาลประเทศลุ่มน้ำโขงตอนล่าง

แม่น้ำโขงต้องคำสาปทรัพยากร (Resource Curse) หรือไม่ ไม่มีใครสามารถบอกได้ แต่ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศของแม่น้ำโขง ซึ่งเป็นหลักประกันความมั่นคงของสรรพชีวิตทั้งปวง และการดำรงอยู่ของชุมชนลุ่มน้ำโขงหลากหลายชาติพันธุ์มาอย่างยาวนานนั้น ได้ถูกใช้ไปในมิติใหม่ นั่นคือแปรผันความอุดมสมบูรณ์ทั้งปวงที่มีอยู่ให้กลายเป็นไฟฟ้า ผ่านสิ่งก่อสร้างที่เรียกว่า “เขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำ” และทำลายหลักประกันความมั่นคงของสรรพชีวิตทั้งหลายออกไป ระยะเวลาเพียงผีเสื้อกระพือปีกของประวัติศาสตร์การกำเนิดเขื่อนบนแม่น้ำโขง ตั้งแต่ปี 2536 เป็นต้นมา ที่ประเทศจีนได้เริ่มสร้างและเดินเครื่องเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำเขื่อนแรกคือ เขื่อนม่านวาน ที่สร้างแรงกระชากต่อวัฏจักรน้ำโขงครั้งรุนแรง นั่นคือปรากฏการณ์น้ำโขงแห้ง วัดค่าได้ต่ำมากและจนถึงวัดค่าไม่ได้ ที่สถานีเชียงแสนใน 2 ช่วงเวลาคือ ระหว่างวันที่ 19-26 เมษายน ระดับน้ำโขงอยู่ระหว่าง 0.88-1.0 เมตร และ ระหว่างวันที่ 26-28 พฤษภาคม 2536 ระดับน้ำโขงอยู่ระหว่าง 0 – 0.23 เมตร ซึ่งปรากฏการณ์นี้ทั้งคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง (Mekong River Commission) และประเทศลุ่มน้ำโขงตอนล่างพร้อมใจกันเรียกว่า “ภัยแล้ง” เหมือนว่าวิกฤตินี้เป็นเพียงปรากฏการณ์ทางธรรมชาติอันธรรมดาสามัญ จนถึงปัจจุบัน ประเทศจีนได้สร้างเขื่อนบนแม่น้ำโขงแล้วเสร็จจำนวน 11 เขื่อน โดยไม่เคยแสดงเจตจำนงที่จะปรึกษาหารือใด ๆ กับประเทศลุ่มน้ำโขงตอนล่าง …

Complaint Letter to stop invest in Myanmar because of military coup (Myanmar version)

ျပည္သူလူထုက ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ထားေသာအစိုးရကို ျမန္မာတပ္မေတာ္က 2021ျပည့္ႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ 1 ရက္ေန႔မွစ၍ အာဏာသိမ္းခဲ့သည္မွာ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ 2 လ ရွိခဲ့ပါၿပီး ယခု အာဏာသိမ္းျခင္း၏သက္ေရာက္မႈျဖစ္ေသာ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင့္ျခင္း၊ ႏုိင္ငံေရးသမား လႈပ္ရွားသူ ႏိုင္ငံေရး မီဒီယာသမား လူထုအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္း ေက်ာင္းသားႏွင့္ျပည္သူ စသျဖင့္ ဟန္ျပခုခံဆန္႔က်င္မႈျပဳ လုပ္သူ (Civil Disobedience Movement: CDM) တစ္ႏိုင္ငံလံုးအား ဖမ္းဆီးေလွာင္ပိတ္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာသတင္းဌာနအသီးသီးကေၾကညာခ်က္မ်ားအရ ကေလး၊ လူငယ္ ႏွင့္ျပည္သူအေျမာက္အျမားသည္ အသက္ဆံုးရံုးမႈမ်ားရွိခဲ့ပါသည္။၎ျဖစ္ရပ္သည္ အလြန္ျပင္းထန္ဆိုးဝါးေသာ ႏိုင္ငံတကာဆိုင္ရာလူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈႀကီးျဖစ္ပါသည္။ထို႔ေနာက္ 2021ျပည့္ႏွစ္၊ မတ္လ 25 ရက္ေန႔က တင္ျပခ်က္ခဲ႔ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အက်ဥ္းသားကူညီေထာက္ပံ့ေရးအဖြဲ႔အစည္း (Assistance Association for Political Prisoners: AAPP)၏ ေဖာ္ျပ ခ်က္မွာ အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္ …

When Mekong People Enter Bangkok, Stride and Speak for Fishes EP.1

Teerachai Sanjaroenkijthaworn  “Stride and Speak for Fishes” the Mekong people arrive the Government House with 7 demands after the establishment of the Joint Committee for tackling the Mekong River’s problems has silently been gone with the wind for nearly a year. Since the construction of Xayaburi Dam and the commencement of commercial power generation in …

เมื่อคนโขงบุกกรุง เหยียบย่ำเดินเท้าเว้าแทนปลา (ตอนที่ 2)

เรื่องและภาพ ธีระชัย ศาลเจริญกิจถาวร คนโขงบุกทำเนียบ EP.2 ศูนย์รับเรื่องราวร้องทุกข์รัฐบาล สำนักปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี เวลาประมาณ 15.30 น. หลังจากเดินขบวน “เดินเท้าเว้าแทนปลา” จากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ตัวแทนสมาคมเครือข่ายสภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน ได้เข้าพบตัวแทนหน่วยงานภาครัฐ 12 หน่วยงาน ทั้งระดับกรมและกระทรวงที่มีความเกี่ยวข้องกับการจัดการปัญหาแม่น้ำโขง ณ อาคารสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ระเบียบวาระการประชุมเรื่องน้ำโขง เพื่อนำไปสู่การสร้างข้อเสนอแนะที่เป็นรูปธรรมมีประเด็นการหารือทั้งสิ้น 7 ประเด็น ตามข้อเสนอ/ข้อเรียกร้อง  7 ข้อที่ทางชุมชนริมโขงแบกมาเพื่อต่อรองกับองค์กรภาครัฐ โดยมีนายเสกสกล อัตถาวงศ์ หรือ “แรมโบ้อีสาน” ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำนายกรัฐมนตรี เป็นประธานในที่ประชุม ประเด็นที่ 1 ขอให้เร่งรัดกระทรวงการต่างประเทศดำเนินการด้านทวิภาคีระหว่างไทยกับลาว ระหว่างหน่วยงานด้านพลังงานและหน่วยงานด้านทรัพยากรน้ำและสิ่งแวดล้อม เพื่อทำงานเชิงบูรณาการความร่วมมือและความช่วยเหลือด้านการบริหารจัดการน้ำ และการแบ่งปันข้อมูล โดยจัดทำเป็นประเด็นหารือระดับผู้นำระหว่างผู้นำของไทยกับลาวให้เสร็จสิ้นภายในเดือน มี.ค. 2564 และขยายผลสู่การเจรจากับจีนโดยในการเจรจาจะต้องให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการแสดงความเห็นอย่างกว้างขวางเพื่อประโยชน์ต่อทรัพยากรธรรมชาติสูงสุดของประเทศและรักษาไว้ในคนรุ่นหลังต่อไป อ้อมบุญ ทิพย์สุนา ในนามประธานสมาคมเครือข่ายสภาองค์กรชุมชน 7 จังหวัดลุ่มน้ำโขง กล่าวว่า วันนี้เรามากันเกือบร้อยชีวิตเพื่อพูดถึงปัญหาที่เกิดขึ้นกับแม่น้ำโขง เราต้องบอกว่าขณะนี้แม้จะมีกลไกระหว่างประเทศแต่นั่นก็ไม่เพียงพอในการป้องกันและแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นจากการสร้างเขื่อนที่ทำให้เกิดผลกระทบข้ามพรมแดน งานวิจัยของสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ …

เมื่อคนโขงบุกกรุง เหยียบย่ำเดินเท้าเว้าแทนปลา (ตอนที่ 1)

เรื่องและภาพโดย ธีระชัย ศาลเจริญกิจถาวร "เดินเท้า เว้าแทนปลา" คนโขงบุกทำเนียบ พร้อมยื่นข้อเสนอ 7 ข้อ หลังการตั้งคณะกรรมการกลางเพื่อแก้ไขปัญหาแม่น้ำโขงเงียบหายไปกับสายลมนานเกือบปี นับแต่มีการก่อสร้างเขื่อนไซยะบุรีและการเดินเครื่องผลิตกระแสไฟฟ้าเชิงพาณิชย์ส่งขายไฟฟ้าเข้ามาในระบบการไฟฟ้าที่มีผู้รับซื้ออย่างการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) เมื่อเดือนตุลาคม 2562 ความเปลี่ยนแปลงของแม่น้ำโขงเกิดขึ้นอย่างชัดเจน ยากที่จะอธิบายอย่างหลีกเลี่ยงว่าปรากฏการณ์แม่น้ำโขงสีคราม สวยใสไร้ตะกอนนั้น ไม่ได้มาจากการสร้างเขื่อนบนแม่น้ำโขงสายหลัก อาการของมหันตภัยจากเขื่อนที่กระทบต่อระบบนิเวศและวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของคนริมโขงถูกพูดถึงบนแม่น้ำโขงผ่านสื่อหลายประเภทจนเห็นเป็นประจักษ์พยานแล้วว่าแม่น้ำโขงวิกฤตจากสาเหตุใดเป็นหลัก ก่อนวันหยุดเขื่อนโลก (14 มีนาคมของทุกปี) เพียงสามวันคนโขงในฝ่ายประเทศจาก 7 จังหวัด ประกอบด้วย เลย หนองคาย บึงกาฬ นครพนม มุกดาหาร อำนาจเจริญ และอุบลราชธานี กว่า 50 ชีวิต จึงได้เดินทางเข้าใจกลางกรุงเทพมหานครที่หน่วยงานละแวกทำเนียบรัฐบาลเพื่อบอกเล่าปัญหาที่พวกเขาต้องพบเจอมานานนับหลายปี ไปจนถึงเสนอข้อเรียกร้องเข้าเจราจากับหน่วยงานรัฐกว่า 12 หน่วยงาน เพื่อนำไปสู่การแก้ไขปัญหาด้วยการสร้างกลไกที่เป็นรูปธรรมและปฏิบัติงานได้จริง ซีรีส์บทความ “เดินเท้าเว้นแทนปลา” นี้จะเป็นการบันทึกเหตุการณ์และข้อความหรือข้อสรุปต่าง ๆ ที่ได้จากบทสนทนาระหว่างเครือข่ายภาคประชาสังคม ตัวแทนประชาชนริมโขงจากทั้ง  7 จังหวัด กับ หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องกับการจัดการปัญหาและความสัมพันธ์ทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมที่เกิดขึ้นบนแม่น้ำโขง โดยในบทความแรกนี้จะเป็นการสรุปบันทึกการพูดคุยและเจรจาระหว่างตัวแทนภาคประชาชนริมโขง และ …

เจาะสาเหตุการรัฐประหาร รูปแบบการเคลื่อนไหวและการลุกฮือของประชาชนผ่านสายตานักวิชาการเมียนมา

เรียบเรียงโดย ธีระชัย ศาลเจริญกิจถาวร นับเป็นเวลากว่าสองอาทิตย์แล้ว ที่ทางกองทัพเมียนมายึดอำนาจการบริหารประเทศจากรัฐบาลพลเรือน ที่นำโดยพรรคสันนิบาตชาติเพื่อประชาธิปไตย ที่กำลังจะเข้ารับตำแหน่งการบริหารประเทศเป็นสมัยที่สอง หลังจากได้รับชัยชนะจากการเลือกตั้งครั้งหลังสุดที่ผ่านมา อย่างไรก็ตาม การรัฐประหารในครั้งนี้นั้นทางกองทัพให้เหตุผลว่าเป็นเพราะมีการทุจริตการเลือกตั้ง ซึ่งนี่อาจจะเป็นเพียงฟางเส้นสุดท้ายที่กองทัพหยิบยกมาเป็นเหตุผลเพื่อนำพาประเทศไปสู่สถานการณ์ที่ทางกองทัพกลับมามีอำนาจเต็มในฐานะรัฐฏาธิปัตย์อีกครั้งหลังการปฏิรูปและเปิดประเทศเมื่อกว่าสิบปีก่อน ซึ่งนับเป็นการหมุนเข็มนาฬิกาประชาธิปไตยให้ถอยหลังกลับ จนประชาชนทุกภาคส่วนต้องลุกฮือออกมาต่อต้านการยึดอำนาจในครั้งนี้ของกองทัพเมียนมา ซึ่งไม่รู้ว่าจุดจบในครั้งนี้จะเป็นอย่างไร อาจารย์คืนใส ใจเย็น ผู้อำนวยการสถาบันสหพันธรัฐเพื่อสันติภาพและการเจรจา (Pyidaungsu Institute for Peace and Dialogue) กล่าวว่า เรื่องราวที่มาที่ไปของการรัฐประหารครั้งนี้มีอยู่ 2 เรื่องเล่าที่พูดถึงกันและเป็นข้อถกเถียงอยู่ในขณะนี้ เรื่องเล่าที่หนึ่ง คือ ก่อนมีการเลือกตั้ง ทางสถาบันฯ ของเราได้ทำการสำรวจความคิดเห็นของบรรดาผู้มีสิทธิเลือกตั้งในหลายพื้นที่ โดยเฉพาะในหัวเมืองใหญ่อย่างย่างกุ้งและมัณฑะเลย์ โดยมีคำถามกับคนในพื้นที่ว่ามีความพึงพอใจผลการทำงานของนางออซาน ซู จี และรัฐบาลพรรคสันนิบาตแห่งชาติเพื่อประชาธิปไตย (NLD) ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมาไหม คนส่วนใหญ่ที่ให้สัมภาษณ์บอกว่าไม่พอใจ ยกเว้นการปรากฏตัวของเธอในศาลโลกเรื่องการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวโรฮิงญา ประชาชนส่วนใหญ่มองว่านี่เป็นความกล้าหาญอย่างมาก เธอกล้าหาญมากกว่านายพลผู้ถูกตราหน้าอย่างมิน อ่อง ลายง์ อีกคำถามที่ใช้สัมภาษณ์คือ การเลือกตั้งครั้งนี้ คุณจะเลือกพรรคการเมืองใด ผลปรากฏว่าผู้ให้สัมภาษณ์ส่วนใหญ่ยังคงเลือกพรรค NLD เพราะคนส่วนใหญ่เกลียดกองทัพ เกลียดทหารที่ปกครองประเทศมาตั้งแต่ปี 1962 …

แนวร่วมการเงินที่เป็นธรรม Fair Finance Thailand เรียกร้องธนาคารไทยแสดงจุดยืนต่อเขื่อนหลวงพระบาง พร้อมพิจารณายกเลิกให้สินเชื่อ

แนวร่วมการเงินที่เป็นธรรม Fair Finance Thailand เรียกร้องธนาคารไทยแสดงจุดยืนต่อเขื่อนหลวงพระบาง และขอให้ธนาคารพิจารณายกเลิกสินเชื่อโครงการเขื่อนบนแม่น้ำโขงวันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2564 นางสาวไพรินทร์ เสาะสาย ผู้ประสานงานองค์กรแม่น้ำนานาชาติประเทศไทย และสมาชิกแนวร่วมการเงินที่เป็นธรรมประเทศไทย (Fair Finance Thailand) เปิดเผยว่า แนวร่วมฯ ได้ส่งจดหมายถึงผู้บริหารธนาคารพาณิชย์ไทย 7 แห่ง โดยในจดหมายมีเนื้อหาเรียกร้องให้ธนาคารแสดงจุดยืนต่อโครงการเขื่อนหลวงพระบาง และขอให้พิจารณาเพิ่ม “โครงการผลิตไฟฟ้าในแม่น้ำโขงสายหลัก” ในรายการสินเชื่อต้องห้าม (exclusion list) ของธนาคาร จดหมายนี้ได้ส่งถึงผู้บริหารของ ธนาคารพาณิชย์ 7 แห่ง ได้แก่ ธนาคารกสิกรไทย ธนาคารไทยพานิชย์ ธนาคารกรุงเทพ ธนาคารกรุงศรีอยุธยา ธนาคารทิสโก้ ธนาคารกรุงไทย และธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นธนาคารที่ให้เงินกู้ให้แก่โครงการเขื่อนไซยะบุรี นอกจากนี้จดหมายดังกล่าวยังส่งถึงสมาคมธนาคารไทย และธนาคารแห่งประเทศไทย ในฐานะหน่วยงานกำกับผู้ประสานงานกล่าวว่าก่อนหน้านี้ เมื่อเดือนกันยายน 2563  แนวร่วมการเงินที่เป็นธรรมประเทศไทย และตัวแทนเครือข่ายประชาชนไทย 8 จังหวัดลุ่มน้ำโขง ได้เข้าร่วมประชุมที่ธนาคารแห่งประเทศไทย เพื่อนำเสนอความกังวลและความเสี่ยงในการปล่อยเงินกู้แก่โครงการเขื่อนหลวงพระบาง ต่อผู้แทนธนาคารทั้ง 7 แห่ง โดยก่อนหน้านั้นในเดือนสิงหาคม …

คณะกรรมการบริหารโครงการทวายชี้แจงเหตุยกเลิกสัญญาสัมปทานกับอิตาเลียนไทยฯ

แปลจาก Announcement: Update on Dawei Special Economic Zone Initial Phase Development by Dawei Special Economic Zone Management Committee (DSEZ MC) 18/1/2021 ขอบคุณข้อมูลจาก เสมสิกขาลัย ต้นฉบับประกาศของคณะกรรมการบริหารเขตเศรษฐกิจพิเศษทวาย หน้า 1 18 มกราคม 2564 คณะกรรมการบริหารเขตเศรษฐกิจพิเศษทวาย (DSEZ MC) ขอแจ้งให้ทราบว่าทางเราได้ออกประกาศยุติข้อตกลงสัมปทานสำหรับโครงการระยะเริ่มต้นที่ทำสัญญาไว้ทั้ง 9 โครงการ ณ เขตเศรษฐกิจพิเศษทวาย (DSEZ) เนื่องด้วยทางคณะกรรมการบริหารเขตเศรษฐกิจพิเศษทวายสูญเสียความเชื่อมั่นในความสามารถของผู้รับสัมปทานในการดำเนินโครงการที่มีความสำคัญระดับชาติ หลังจากเกิดความล่าช้าซ้ำแล้วซ้ำเล่า รวมถึงการละเมิดข้อผูกพันทางการเงินอย่างต่อเนื่องภายใต้สัญญาและความล้มเหลวของผู้รับสัมปทานในการยืนยันความสามารถทางการเงินในการดำเนินการพัฒนา ขณะนี้ทางคณะกรรมการบริหารเขตเศรษฐกิจพิเศษทวายมีความยืดหยุ่นในการสร้างโครงการและระบุพันธมิตรใหม่เพื่อใช้ประโยชน์จากโอกาสในการพัฒนาเชิงยุทธศาสตร์ที่มีความเฉพาะนี้เพื่อประโยชน์ของประเทศเมียนมาร์ ในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมาได้มีความคืบหน้าอย่างมีนัยสำคัญ รัฐบาลไทยได้สนับสนุนข้อตกลงเงื่อนไขการระดมทุนกับสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศเพื่อนบ้านของประเทศไทยเพื่อนำมาพัฒนาโครงการถนนสองช่องทางเชื่อมต่อระหว่างพื้นที่โครงการเขตเศรษฐกิจพิเศษทวายไปยังชายแดนไทย ซึ่งเมื่อแล้วเสร็จ โครงการถนนนี้จะกลายเป็นตัวขับเคลื่อนสำคัญของโครงการทวาย รัฐบาลญี่ปุ่นเองก็ได้ขยายความมุ่งมั่นในการมีส่วนร่วมสำหรับการพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษทวายและเตรียมที่จะสนับสนุนการดำเนินการสำรวจเเพื่อตรียมการสำหรับท่าเรือน้ำลึกทวาย เจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐบาลเมียนมาร์และไทยเพิ่งได้พบปะกันเพื่อประชุมระดับการทำงานสามฝ่ายหรือไตรภาคีและเราคาดว่าจะมีการประชุมไตรภาคีของคณะกรรมการประสานงานร่วมเพื่อการพัฒนาโครงการที่ครอบคลุม ในไม่ช้านี้ ดร. ทุน หน่าย ประธานคณะกรรมการบริหารเขตเศรษฐกิจพิเศษทวาย กล่าวว่า "หลังจากใช้ความพยายามอย่างสมเหตุสมผลเพื่อทำให้โครงการทวายระยะเริ่มต้นบรรลุผลสำเร็จ …

Situation Report on the Mekong River in 2020

“From the Beginning to the End of the Year:Sediment-starved Mekong and the Algae Bloom” On 29 October 2019, the Xayaburi dam began its operation. It was also the beginning of unprecedented changes in the Mekong river ecosystems: the sediment-starved Mekong. Between November 2019 and April 2020, the section of the Mekong, downstream of the dam, …

สรุปสถานการณ์แม่น้ำโขง 2563

“หัวปี ท้ายปี กับ น้ำโขงใส ไร้ตะกอน และการระบาดของสาหร่ายแม่น้ำโขง” สถานการณ์ในปี 2563 ของแม่น้ำโขงนั้นนับว่ามีความซับซ้อนเพิ่มขึ้นอย่างมาก จากปัจจัยใหม่ ๆ ที่เกิดขึ้น เช่น การเปิดใช้งานของเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำ ไซยะบุรี ในวันที่ 29 ตุลาคม 2562 ที่ส่งผลกระทบเชิงประจักษ์มากมาย เช่น ภาวะน้ำโขงท้ายเขื่อนลดระดับจนแห้งขอด การเกิดภาวะน้ำใสไร้ตะกอน ส่งผลให้องค์ประกอบในนิเวศเปลี่ยนอย่างรุนแรงจนหลายพื้นที่ในภาคอีสานเกิดสาหร่ายแม่น้ำโขงระบาดหนักหลายเดือน, ปัจจัยจากเขื่อนจีนที่ยังคงบริหารน้ำตามใจชอบจนเกิดวิกฤติภัยแล้งต่อเนื่องยาวนาน ทั้งยังเกิดภาวะน้ำเพิ่มระดับนอกฤดูกาล, ภาวะสภาพอากาศเปลี่ยนแปลงที่ซ้ำเติมให้ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมในภูมิภาคแม่น้ำโขงรุนแรงเพิ่มขึ้น และปัจจัยใหม่ที่ต้องจับตาคือภาวะโรคระบาดอันส่งผลต่อการจัดสรรและการเข้าถึงแหล่งอาหารในแต่ละพื้นที่ ไม่เพียงเท่านั้น ช่วงกระแสแห่งความทุกข์ยากของประชาชนในแม่น้ำโขงที่กำลังดำเนินไปนั้น ยังเกิดบรรยากาศทางการเมืองระหว่างประเทศมหาอำนาจ ที่ใช้แม่น้ำโขงเป็นสนามของความขัดแย้ง การเมืองระดับโลกนี้ได้เกิดขึ้นทับซ้อนกับการเมืองระหว่างประเทศสมาชิกในลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่าง ซึ่งเราต้องจับตาและประเมินสถานการณ์กันต่อไปทั้งสองระดับ อย่างไรก็ตามปัจจัยเรื่องเขื่อนในแม่น้ำโขงยังคงเป็นปัจจัยหลักในเกิดการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศแม่น้ำโขง อย่างไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนในทันทีที่มีการเปิดใช้งานเขื่อนไซยะบุรี ด้วยปรากฎการณ์ “น้ำโขงใส ไร้ตะกอน” ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน 2562 จนเข้าสู่ต้นปี 2563 จนถึงเดือนเมษายน และเมื่อเข้าสู่ช่วงปลายปี 2563 ปรากฎการณ์น้ำโขงใส ไร้ตะกอน ได้ปรากฏขึ้นอีกครั้งในช่วงกลางเดือนพฤศจิกายน 2563 นับเป็นปรากฎการณ์ที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ดังนั้นปรากฎการณ์ใหม่ของแม่น้ำโขง คือ “หัวปี ท้ายปี …